14 ARALIK 2022 TARİHİNDE RESMİ GAZETEDE YAYIMLANAN KONAKLAMA VERGİSİ UYGULAMA TEBLİĞİ HAKKINDA DUYURU
- Konaklama Vergisinin Mükellefi:
Konaklama vergisinin mükellefi verginin konusuna giren hizmetleri sunan konaklama tesisleridir.
- Vergiyi Doğuran Olay:
Konaklama vergisinde vergiyi doğuran olay, verginin konusuna giren hizmetlerin sunulması ile meydana gelir. Bedelin bir kısmının veya tamamının hizmetin sunumundan önce veya sonra tahsil edilmesinin veya hiç tahsil edilmemesinin vergiyi doğuran olaya tesiri yoktur. Hizmetin sunulmasından önce fatura veya benzeri belgeler düzenlenmesi hallerinde vergiyi doğuran olay gerçekleşmez. Bir başka deyişle vergi konaklamanın yapıldığı sırada ve konaklamanın gerçekleşmesi şartıyla tahakkuk eder.
- Konaklama Vergisinin Uygulama Alanı ve İstisnaları:
Tesisin türü, sınıfı, niteliği, ilgili mevzuatta yer alan tarif ve tanımlamaları ve ilgili mevzuata göre turizm işletmesi belgesi ve/veya işyeri açma/işletme belgesi olup olmadığına bakılmaksızın, konaklama hizmeti sunan bütün tesisler vergiye tabidir.
Buna göre; Konaklama tesisleri kapsamında düzenlenen oteller, tatil köyleri, butik oteller, özel konaklama tesisleri, moteller, pansiyonlar, apart otellerde, sağlık tesisleri kapsamında düzenlenen sağlıklı yaşam tesisleri ile bünyesinde konaklama tesisi bulunan termal tesislerde, kırsal turizm tesisleri kapsamında düzenlenen çiftlik evi, köy evi, yayla evi, dağ evi, kampingler, konaklama amaçlı mesire yerlerinde, Muhtelif başlıklarda düzenlenen tesislerden (turizm kompleksleri, tatil merkezleri, eğlence merkezleri, personel eğitim tesisleri, özel tesisler gibi) geceleme hizmeti de sunan diğer tesislerde, her ne ad altında ve sürede olursa olsun kamu ya da özel sektörün tasarrufunda olan yerlerde personelin konaklaması için ayrılan (lojman olarak tahsis edilenler hariç) misafirhane, konukevi, dinlenme tesisi, kamp gibi tesislerde, sayılanlar dışında kalan, turizm işletmesi belgesi ve/veya işyeri açma/işletme belgesi olup olmadığına bakılmaksızın geceleme hizmeti sunan diğer tüm tesislerde verilen geceleme hizmetleri ve bu hizmetle birlikte satılmak suretiyle konaklama tesisi bünyesinde sunulan diğer tüm hizmetler vergiye tabidir. Konaklama vergisinin uygulanmasında hizmetten yararlananın uyruğuna ya da mukimlik durumuna bakılmaz.
Promosyon, eşantiyon, hediye, tanıtım ve benzeri adlar altında bedelsiz olarak konaklama hizmetleri sunulması hallerinde de vergiyi doğuran olay gerçekleşmiş sayılır.
İstisnalar:
-Herhangi bir geceleme hizmeti sunulmayan tesislerde verilen hizmetler vergiye tabi değildir.
-24/5/1983 tarihli ve 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanununun 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde tanımlanan sosyal hizmet kuruluşlarınca korunmaya, bakıma ve yardıma ihtiyacı olanlara verilen geceleme hizmetleri verginin konusuna girmez.
-Öğrencilere barınma hizmeti sunmak amacıyla işletilen öğrenci yurdu veya pansiyonları ile münhasıran öğrencilerin sosyal, kültürel, sanatsal ve sportif faaliyetlerde bulunabildiği öğrenci kamplarında sunulan hizmetler müstesnadır. Bu yerlerde arızi olarak öğrenci olmayanlara verginin konusuna giren hizmetlerin sunulması durumunda, söz konusu satışlar için istisna uygulanmaz.
- Kanunun 34’üncü maddesinin yedinci fıkrasının (b) bendine göre, karşılıklı olmak kaydıyla yabancı devletlerin Türkiye’deki diplomatik temsilcilikleri, konsoloslukları ve bunların diplomatik haklara sahip mensupları ile uluslararası anlaşmalar gereğince vergi muafiyeti tanınan uluslararası kuruluşlar ve mensuplarına verilen hizmetler vergiden müstesnadır.
- Bedel:
Konaklama vergisinin oranı % 2’dir. Cumhurbaşkanı, bu oranı bir katına kadar artırmaya, yarısına kadar indirmeye, bu sınırlar içinde farklı oranlar tespit etmeye yetkilidir. Konaklama vergisi matrahına KDV dahil edilmez.
Konaklama vergisi, konaklama tesislerince düzenlenen fatura ve benzeri belgelerde ayrıca gösterilir. Bu vergiden herhangi bir ad altında indirim yapılamaz. Bu vergi, KDV matrahına dâhil edilmez.
Konaklama vergisi matrahı olarak esas alınacak bedel, konaklama tesisinin konaklama hizmeti ve bu hizmetle birlikte tesis içinde sunduğu hizmetlerin toplam bedelidir. Konaklama hizmetine ilişkin olarak seyahat acentasının sözleşme tarafı veya aracısı olması durumunda konaklama işletmesi tarafından seyahat acentasına kesilecek faturada seyahat acentasından tahsil edilecek bedel matrah olarak esas alınır. Seyahat acentasına ödenecek komisyon veya iskontolar konaklama vergisi matrahına konu olamaz. Matrah, seyahat acentasından tahsil edilen KDV hariç bedeldir.
- Uygulama Tebliği’nin Seyahat Acentaları ile İlgili Hükümleri
- Vergiyi Doğuran Olay Bakımından:
Vergiyi doğuran olay konaklama hizmetinin sunulması olduğundan; otel tarafından seyahat acentalarına yapılan satışlarda, acentaya satış aşamasında vergi doğmaz. Aynı şekilde seyahat acentasının müşterisine hizmeti satışı aşamasında da konaklama tesisi işleticisi bakımından vergiyi doğuran olay gerçekleşmez.
Özetle; gerek seyahat acentaları üzerinden gerekse doğrudan konaklama tesisleri tarafından satışa konu edilen hizmetlerde, hizmet konaklayana sunulmadan vergiyi doğuran olay gerçekleşmez.
Rezervasyon iptali, no-show gibi durumlarda gerçekleşen bir konaklama söz konusu olmadığından vergiyi doğuran olay gerçekleşmiş kabul edilmez.
- Fatura Tanzimi Açısından:
Uygulama Tebliği uyarınca; konaklama vergisi faturasını hizmeti sunan konaklama tesisi tanzim edecektir. Fakat hizmetin seyahat acentası tarafından satılması halinde, seyahat acentasının konaklama vergisini müşteriye yansıtıp yansıtmamasına göre ikili bir ihtimal düzenlenmiştir:
Birinci İhtimal: Konaklama hizmetinin müşteriye seyahat acentası tarafından konaklama vergisi dahil satılması halinde; bu durumun seyahat acentası tarafından konaklama tesisine ibraz edilecek bir belge ile tevsik edilmesi durumunda, konaklama tesisi konaklayandan herhangi bir bedel tahsil etmeyecek, seyahat acentasına keseceği faturaya konaklama vergisi tutarını dahil ederek ayrıca gösterecektir.
Burada önemli olan husus, seyahat acentasının konaklama tesisine müşteriden tahsil edilen konaklama vergisini ispat ve tesvik etmesidir. Müşteriye hitaben düzenlenen faturada ‘’konaklama vergisi dahildir’’ ibaresinin yer alması ve bu fatura bilgisinin yer aldığı bir yazının konaklama tesisine teslimi halinde ispat ve tevsik unsurları ifa edilmiş olacaktır.
İkinci İhtimal: Seyahat acentasının müşteriye satış bedeline konaklama vergisi tutarını dahil etmemesi veya yukarıda açıklanan ispat ve tevsik işlemini yapmaması durumunda; vergi, konaklayana otel tarafından hizmetin sunulmasını takiben düzenlenecek ve sadece konaklama vergisini ihtiva edecek olan faturada gösterilecektir.
Ancak bu durumda konaklama tesisi tarafından müşteriye hitaben düzenlenecek konaklama vergisi faturasında tesisin seyahat acentasından tahsil edeceği konaklama bedelini müşteriye düzenlenecek faturada matrah olarak göstereceğinden, müşteri seyahat acentasının konaklamayı temin fiyatından da haberdar olacak ve bu durum başka sıkıntılara yol açacaktır.
c) Seyahat Acentası Tarafından Müşteriye Kesilecek Fatura Açısından:
Seyahat acentasının müşteriye keseceği faturada konaklama vergisinin tahsil edildiği veya tahsil edilen tutara konaklama vergisinin dahil olduğu ibaresinin açık ve net olarak yazılması önem arz etmektedir. Seyahat acentası bu faturanın bir sureti ile konaklama tesisine hitaben yazacağı yazıda bu hususu belirtmesi halinde konaklama tesisinin müşteriden konaklama vergisi adı altında bir bedel tahsil etmesi mümkün olmayacak, konaklama vergisi konaklama tesisi tarafından seyahat acentasına hitaben kesilecek faturada belirtilecektir. Bu faturada konaklama vergisinin tutarı konaklama tesisinin seyahat acentasından tahsil edeceği tutarın %2’si olacak, seyahat acentasının müşteriden tahsil ettiği tutara ilişkin herhangi bir bilgiye ihtiyaç duyulmayacaktır.
- Geceleme Hizmetiyle Birlikte Sunulan Diğer Hizmetler Bakımından:
Seyahat acentasının paket tur veya tur niteliğinde uyguladığı turizm ürünlerinde yer alan konaklama hizmetlerine de konaklama vergisi tahakkuk ettirilecektir. Tebliğ’de hatalı bir ifade ile ‘’konsept satış’’ olarak adlandırılan paket turlarda veya turlarda veyahut seyahat acentası tarafından müşteriye sunulan başkaca hizmetlerin de yer aldığı ürünlerde, müşteriden tahsil edilecek konaklama vergisi hesaplanırken konaklama tesisi içinde verilecek hizmetler karşılığında konaklama tesisine ödenecek bedel matrah olarak esas alınacaktır.
Konferans, kongre, seminer, fuar, workshop, konser benzeri tesis içinde gerçekleşmekle birlikte konaklama hizmetine bağlı olmayan etkinliklere ilişkin bedeller konaklama vergisinden istisna edilmiştir.
- Erken Rezervasyonlara İlişkin Hususlar:
Seyahat acentası tarafından 2022 yılında tüketiciye satılan ancak konaklama tarihi 01.01.2023 tarihinden sonrasına ilişkin hizmetlerle ilgili olarak; seyahat acentası tarafından konaklama vergisinin tahsil edilmemiş olması halinde, üç ihtimal söz konusu olmaktadır:
Birinci İhtimal: Seyahat acentası müşterisine konaklama vergisi ile ilgili başvuruda bulunarak yapılan satışa ilişkin ek tutar tahsil ederek, buna ilişkin faturayı yukarıda belirtilen şekilde konaklama döneminde otele iletmek suretiyle müşterisinden konaklama vergisi tahsil edilmesini önleyebilir.
İkinci İhtimal: Seyahat acentası müşterisinin konaklaması ile ilgili otele ödeyeceği tutarı kendisi üstlenmek ve bu tutarı ayrıca konaklama tesisine müşterinin adı ve konaklama tarihinin yer alacağı bir belge veya kayıt ile ödemek suretiyle konaklama tesisinin müşteriye başvurmasının önüne geçebilir.
Üçüncü İhtimal: Konaklama tesisi konaklama sırasında konaklayana başvurarak konaklayandan konaklama vergisini doğrudan tahsil edebilir. Bu durumda müşteri tesisin seyahat acentasına uyguladığı fiyata muttali olacaktır. Bunun yaratacağı sıkıntıları gidermek adına konaklama tesisi seyahat acentasının müşteriye uyguladığı fiyatı matrah göstermek suretiyle konaklama vergisini faturalayabilir, seyahat acentası komisyon veya iskonto faturasıyla aradaki farkın hesaplara yansımasını sağlayabilir. Böyle bir çözümün benimsenmesi halinde uygulanacak konaklama vergisi matrahı nedeniyle ödenecek vergi ödenmesi gerekenden daha yüksek olacaktır.
- Yabancı Tur Operatörleri ve İncoming Seyahat Acentalarının Durumu:
Yabancı tur operatörlerinin konaklama tesisi ile doğrudan sözleşme yaptığı hallerde Tebliğ’de yer alan konaklama vergisinin konaklayandan tur operatörünce tahsil edildiği hususunun ispat ve tevsik edilmemesi halinde, konaklama tesisi konaklama vergisi tutarını yukarıda açıklanan şekilde konaklayandan tahsil edecektir. Bu işlemde konaklama tesisinin vergi matrahı olarak belirteceği tutar tur operatörüne bu konaklama için yansıtacağı tutar olacaktır. Bu durumun gerçekleşmesini istemeyen tur operatörleri yukarıda 5 numaralı bendde tarif edilen şekilde işlemleri gerek doğrudan gerekse incoming seyahat acentası aracılığıyla gerçekleştirebilecektir.